O nas

Studia turkologiczne na Uniwersytecie Warszawskim

Choć początki badań nad historią Turcji i językiem tureckim sięgają siedemnastego stulecia, orientalistyka jako dyscyplina studiów uniwersyteckich została powołana dopiero w XIX wieku na Uniwersytecie Wileńskim. Wraz z otwarciem na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1918 roku Katedry Turkologii rozpoczęły się współczesne studia turkologiczne.

W otwartym w 1932 roku w Uniwersytecie Warszawskim Instytucie Orientalistycznym obok seminariów egiptologicznego, indologicznego i sinologicznego działało również seminarium turkologiczne, prowadzące jednocześnie studia nas językiem i literaturą turecką, arabską i perską. Pierwszych studentów przyjęło ono w roku akademickim 1933/1934. Znaczący wkład w powstanie Instytutu i zapoczątkowanie studiów turkologicznych w Warszawie wniósł przybyły z Uniwersytetu Jagiellońskiego turkolog, profesor Ananiasz Zajączkowski, wszechstronny orientalista, działający również na niwie arabistycznej i iranistycznej. Po przerwie spowodowanej drugą wojną światową Katedra Turkologii wznowiła działalność w 1945. W 1952 r. jako jedna z siedmiu katedr Instytutu Orientalistycznego stała się częścią Wydziału Filologicznego, a od 1969 r. Wydziału Filologii Obcych. Po kolejnych zmianach struktury w latach siedemdziesiątych weszła w skład Zakładu Bliskiego Wschodu, jednego z czterech obok Zakładów Bliskiego Wschodu i Afryki, Dalekiego Wschodu oraz Współczesnych Zagadnień Azji zakładów Instytutu.

Oprócz twórcy warszawskiej turkologii, profesora Ananiasza Zajączkowskiego (1903-1973), który poprzez swe prace w zakresie m.in. języka i dziejów Karaimów, języka i literatury osmańskiej, języka mamelucko-kipczackiego i literatury Złotej Ordy wniósł ogromny wkład w rozwój wiedzy turkologicznej, wymienić należy profesora Jana Reychmana (1910-1975), autora licznych dzieł poświęconych historii Turcji i polsko-tureckim kontaktom kulturalnym, dr Wojciecha Hensla (1943-1997), cenionego znawcę historii Imperium Osmańskiego i specjalistę w zakresie dyplomatyki osmańskiej, ambasadora RP w Turcji w latach 1992-1997, dr Aleksandra Dubińskiego (1924-2002), uznanego karaimoznawcę, współautora (z Lucyną Antonowicz-Bauer)pierwszego w Polsce słownika współczesnego języka tureckiego, czy dr Stanisławę Płaskowicką-Rymkiewicz (1914-1989), specjalistę w zakresie literatury tureckiej, współautorkę „Historii literatury tureckiej” (z Münevver Borzecką i Małgorzatą Łabęcką-Koecherową). Prof. Tadeusz Majda, dyrektor Instytutu Orientalistycznego w latach 1981-1984 i senior warszawskiej turkologii jest niekwestionowanym znawcą sztuki tureckiej, literatury i języka, autorem licznych prac na te tematy. W 1975 r. oferujący aż jedenaście specjalności Instytut Orientalistyczny stał się najliczniejszą jednostką Wydziału Neofilologii. Turkologia wraz z arabistyką i iranistyką wchodziła w skład Zakładu Bliskiego Wschodu, potem Zakładu Środkowego Wschodu, by po kolejnych zmianach struktury od 1996 r. razem z mongolistyką i tybetologią tworzyć Zakład Turkologii i Ludów Azji Środkowej, w ramach którego kontynuuje działalność również po przekształceniu Instytutu Orientalistycznego w Wydział Orientalistyczny w 2008 r.